TBKTSG số 25-2018: Bức tranh tài chính Việt Nam

(TBKTSG Online) - Con số nợ nước ngoài của quốc gia vào cuối năm 2018 như Bộ Tài chính dự báo (49,9%GDP) gần như đã chạm tới trần giới hạn mà Quốc hội cho phép (50%GDP). Vì sao nợ nước ngoài của Quốc gia lại tăng nhanh như vậy trong năm 2017? Vì sao trong khi nợ công đang giảm thì nợ nước ngoài lại tăng mạnh trong năm 2017?

Xin giới thiệu bạn đọc chuyên đề “Nợ nước ngoài đang tăng nhanh” trên TBKTSG số ra ngày 21-6-2018.

Trong chuyên đề này, bài viết “Nợ nước ngoài của quốc gia ngày càng phình to” của tác giả Ngọc Khanh dẫn báo cáo của Bộ Tài chính cho biết để có tiền mua cổ phần trị giá 5 tỉ đô la Mỹ tại Sabeco trong năm 2017, công ty Vietnam Beverage, một công ty được thành lập theo Luật Doanh nghiệp Việt Nam (doanh nghiệp Việt Nam) đã đi vay tiền ở nước ngoài (vay các ngân hàng của Thái Lan và Singapore thông qua sự bảo lãnh của Tập đoàn mẹ là ThaiBev. Đó là lý do chính khiến nợ nước ngoài của quốc gia tăng nhanh. Nên nhìn nhận, ứng xử với tình huống này như thế nào?

Bài viết “Hệ quả cho tương lai: quả bom nổ chậm - nợ" của Vũ Quang Việt phân tích về các loại nợ hiện nay: nợ nước ngoài, nợ công, nợ của khu vực phi tài chính, nợ doanh nghiệp phi tài chính. Theo tác giả,  hệ quả về khả năng trả nợ trong tương lai là khó lường khi lãi suất trên thị trường thế giới đã tăng trở lại cũng như lạm phát có khả năng vượt 4% trong năm 2018.

Các bài viết khác trên số báo này, xin giới thiệu bạn đọc:

Lãng phí do trì trệ, thuế phí nào gánh nổi! (Mục Ý kiến): Giải quyết triệt để các vướng mắc về thủ tục hành chính để không còn một dự án đầu tư nào, dù của Nhà nước hay tư nhân, phải chịu rủi ro về chi phí, hiệu quả do sự chậm trễ của các cơ quan hành chính mới là giải pháp bền vững.

Chủ yếu ở khâu thực thi pháp luật (Thiên Tường): Hiện tại, phần lớn rủi ro của người mua nhà đã chuyển hóa từ rủi ro chính sách sang rủi ro thực thi chính sách. Hãy trao cho người dân công cụ phòng ngừa rủi ro hữu hiệu là thông tin, bên cạnh việc đảm bảo pháp luật được thực thi ở mức cao nhất.

Lạm bàn vai trò chuyên viên (Gia Minh): Một quốc hội bán chuyên nghiệp với quy trình làm luật còn khập khiễng, thời gian làm luật không nhiều, thì đầu tư lớn cho một đội ngũ chuyên viên lại trở nên hết sức cấp bách để có một hệ thống luật pháp tiến bộ, phù hợp với thực tế xã hội.

Tín dụng chia tốp ngân hàng (Hải Lý): Các tổ chức tín dụng cổ phần giờ đây đã tự phân tách thành hai lớp tương đối cách biệt, mà một trong những minh chứng là thị giá cổ phiếu của chúng trên sàn.

Dự án bauxite Tân Rai có cải thiện nhưng vẫn lỗ (Nguyễn Hữu Phước): “Bí quyết” làm cho dự án Tân Rai có “lãi” là một dự án nhưng được phân bổ chi phí và hạch toán theo hai đơn vị khác nhau. Và, Tập đoàn Công nghiệp than- khoáng sản Việt Nam (TKV) chỉ công bố kết quả sản xuất kinh doanh của đơn vị được “phân công” hạch toán có lãi là Công ty nhôm Lâm Đồng - TKV, còn đơn vị được phân công hạch toán lỗ là Ban quản lý dự án tổ hợp bauxite - nhôm Lâm Đồng thì không được công bố, hoặc công bố không đồng thời.

Nhìn nhận về DNNN đã thay đổi nhưng vẫn chưa thể yên tâm (Phan Minh Ngọc): Nhận thức về doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tỏ ra là đã tiến thêm được một bước quan trọng như được thể hiện qua việc “giáng cấp” vai trò của chúng trong nền kinh tế, đi kèm với khẳng định không dùng ngân sách xử lý thua lỗ của chúng. Nhưng chắc chắn rằng việc đưa chuyển biến nhận thức này thành hành động, thành kết quả sẽ rất khó khăn.

Tìm cách chặn hàng rác công nghiệp đổ về Việt Nam (Minh Tâm): Hàng phế liệu đưa về các cảng Việt Nam đột ngột tăng nhanh trong thời gian qua do Trung Quốc thay đổi chính sách, khiến câu chuyện hàng tồn đọng tại cảng vốn dai dẳng nhiều năm qua trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết. Câu hỏi đặt ra là, làm thế nào để Việt Nam không trở thành bãi rác của thế giới khi ở thời điểm hiện tại vẫn chưa có chính sách cấm nhập khẩu hoàn toàn các mặt hàng này.

Phế liệu và logistics (Đặng Dương): Trước khi hàng phế liệu còn chưa kịp đe dọa môi trường hay mang lại các lợi ích kinh tế, thì việc nhập khẩu mặt hàng này vừa qua đã có tác động tiêu cực đến hoạt động logistics của Việt Nam.

Nhà ở xã hội: “giải cứu” là không đủ (Phạm Văn Đại): Đánh giá lại khả năng trang trải của ngân sách từ đó rà soát các mục tiêu, đối tượng thụ hưởng của chương trình phát triển nhà ở xã hội là việc làm cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực của nền kinh tế. Với điều kiện nguồn lực hiện có, các dự án nên tập trung vào hình thức nhà ở xã hội cho thuê thay vì hình thức nhà ở thuê mua, và nhà ở để bán.

Tiếp sức khởi nghiệp: gỡ vướng quyền sở hữu trí tuệ (LS. Trần Quang Vinh): Khi gọi vốn thì các starup và nhà đầu tư thường gặp khó khăn trong việc góp vốn và định giá đối với các giá trị sở hữu trí tuệ.

Để bảo hộ nông nghiệp hữu hiệu (Bùi Trinh): Để bảo hộ hữu hiệu đối với các sản phẩm sản xuất của nền kinh tế Việt Nam, cần thay đổi từ cấu trúc kinh tế và chính sách tiếp cận thực chất, các chính sách về thuế dần không còn tác dụng để bảo hộ những ngành có chỉ số lan tỏa đến giá trị trị sản xuất và giá trị gia tăng cao.

Không được làm việc cho đối thủ cạnh tranh - được pháp luật thừa nhận (LS. Trần Văn Trí): Tòa án nhân dân TPHCM đã ra phán quyết thừa nhận thỏa thuận không được làm việc cho đối thủ cạnh tranh có hiệu lực thi hành, được pháp luật bảo đảm thực thi. Đây là một trong những nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng vì nó làm thay đổi toàn bộ nhận thức của người lao động khi giao kết các thỏa thuận với người sử dụng lao động.

TTCK: khó miễn nhiễm khi “tiền rẻ” không còn (Linh Trang): Trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam chỉ như một cổ phiếu penny trong khi TTCK Mỹ là một blue-chip. Khi lãi suất tăng lên, thời kỳ “tiền rẻ” sẽ không còn nữa. Các dòng vốn sẽ có xu hướng chảy về Mỹ, dần nhắm đến các kênh đầu tư an toàn như trái phiếu để hưởng lãi suất cao hơn.

Ẩn số cầu ngoại tệ (Thụy Lê): Tỷ giá đô la Mỹ so với tiền đồng tiếp tục có dấu hiệu đi lên trong những phiên giao dịch gần đây, trong bối cảnh biến số vĩ mô này được xem là một trong những thách thức quan trọng trong những tháng còn lại của năm nay. Lực cầu ngoại tệ đang là một ẩn số khó lường.

P2P - hướng đi mới trong lĩnh vực cho vay (Phong Hiếu): Cho vay ngang hàng (Peer to Peer Lending - viết tắt là P2P) là mô hình kết nối trực tiếp giữa người có vốn và người cần vốn thông qua nền tảng trực tuyến. Vì thiếu hành lang pháp lý, hoạt động của các công ty theo mô hình P2P đang làm dấy lên lo ngại về rủi ro đối với tất cả các bên tham gia.

Khó tìm đất đầu tư xây khách sạn (Đào Loan): Nhu cầu khách sạn, đặc biệt là khách sạn từ 3 sao trở lên tại TPHCM tăng cao khiến nhiều nhà đầu tư muốn tham gia thị trường, xây dựng những khách sạn mới tại thành phố. Tuy nhiên, việc tìm được khu đất phù hợp để triển khai dự án đang là vấn đề khó khăn.

Đầu tư xe buýt nhiên liệu sạch đang bế tắc (Lê Anh): Rất nhiều hợp tác xã xe buýt tại TPHCM dù muốn chuyển sang xe buýt chạy bằng khí nén thiên nhiên để tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường, nhưng do cơ chế còn nhiều điểm bất cập cùng với những khó khăn trong quá trình hoạt động nên việc đầu tư loại xe thân thiện với môi trường này đang bị bế tắc.

Tìm hướng đi cho thị trường bất động sản Kiên Giang (Hà Nam): Thị trường bất động sản ở tỉnh Kiên Giang được đánh giá là có nhiều tiềm năng. Thời gian qua cũng đã có những cơn sốt đất trên địa bàn với diễn biến phức tạp. Các chuyên gia và nhà quản lý đã có cuộc trao đổi, phân tích về giải pháp, định hướng cho sự phát triển lành mạnh thị trường bất động sản của tỉnh này tại hội thảo do UBND tỉnh Kiên Giang phối hợp TBKTSG tổ chức.

Ứng xử với hàng triệu “thông tấn xã” (Khuất Quang Hưng): Mạng xã hội đang là phần không thể thiếu trong công cuộc kinh doanh của cá nhân, doanh nghiệp. Mỗi chủ tài khoản được coi là một “thông tấn xã”. Cơ hội quảng bá thương hiệu nhanh chóng rất nhiều nhưng rủi ro cũng không ít.

Chuyển đổi số marketing theo khung 7 C (Vũ Tuấn Anh): Marketing, bán hàng cùng với dịch vụ khách hàng được coi là mặt tiền hay người lính xung trận của doanh nghiệp. Chuyển đổi số hay gọi vắn tắt là “số hóa”, tác động nhanh và sâu sắc tới mặt tiền - trận địa tạo ra doanh số, lợi nhuận và sự hài lòng của khách hàng.

Trả về lại môi trường sống (Lê Thư): Thực ra, đâu đợi đến động vật hoang dã vốn được quan tâm bảo vệ vì sự đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái trên hành tinh, mà mọi con vật nói chung có lẽ nên được đối xử phù hợp với đời sống tự nhiên của chúng.

Nghĩ về chiếc mũ bảo hiểm (Phạm Hải Chung): Chúng ta cần ý thức hơn khi tham gia giao thông và đồng thời nên có những biện pháp giảm thiểu chấn thương cho mình. Điều đó có thể bắt đầu từ một chiếc mũ bảo hiểm đạt chuẩn.

Xem phim xong mình đi du lịch (Diễm Trang): Đôi khi, tôi nghĩ, phải chăng cơ duyên thúc giục tôi tìm thăm những vùng đất mới chính là những bộ phim?

Hãy tô màu cho những chú thiên nga (Phi Yến): Nassim Nicolas Taleb đã nghiên cứu thói quen mặc định sự hiểu biết trong não bộ chúng ta với “Thiên nga đen”, một tác phẩm giúp người đọc hiểu hơn về chính mình và thay vì đóng khung sự hiểu biết như bộ lông thiên nga trắng toát, sao chúng ta không tự mình giúp chúng sặc sỡ hơn trong trí tưởng tượng của chúng ta?

Bóng đá và kinh doanh (Phạm Kỳ Anh): Qua tiền tỉ, các đại gia cố xáo trộn ranh giới bóng đá, ngay cả các cúp quốc gia nhiều nơi có cầu thủ từ hàng chục quốc tịch khác nhau, nhưng khi đến cúp liên lục địa, môn thể thao vua này lại khép cầu thủ về lại với nước mình. Đá bóng trước tiên là vì màu cờ sắc áo, là vì danh dự của Tổ quốc.

Triều Tiên, địa chỉ đầu tư mới? (Trúc Diễm): Sau buổi hội đàm lịch sử Mỹ- Triều vừa qua, Triều Tiên trở thành một điểm đến đầu tư được nhiều doanh nghiệp quan tâm.

Xu hướng “thuê bao” bệnh viện của công ty Mỹ (Minh Đức): Trước tình trạng chi phí y tế ngày một tăng cao, nhiều công ty lớn ở thung lũng Silicon đang tìm cách tụ lo vấn đề chăm sóc sức khỏe cho các nhân viên của mình.

Mỹ - Trung leo thang chiến tranh thương mại (Huỳnh Hoa): Sau thời kỳ âm ỉ, xung đột giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã bắt đầu bùng phát thành chiến tranh thương mại, với nhiều hệ lụy trầm trọng cho toàn bộ nền kinh tế thế giới.